Ο ”ΑΤΤΙΛΑΣ 2” ΧΤΥΠΑ ΤΗΝ ΚΥΠΡΟ – ”ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ”
Ο “Αττίλας 2” ξεκίνησε μετά το ναυάγιο που προκάλεσαν οι Τούρκοι στις διαπραγματεύσεις της Γενεύης και ενώ καθ’ όλο το χρονικό διάστημα των τριών εβδομάδων οι μεν Τούρκοι ενίσχυαν τις θέσεις τους, οι δε ελληνική δημοκρατική κυβέρνηση είχε αρνηθεί να στείλει την παραμικρή ενίσχυση στην μαρτυρική νήσο.
Η διάσκεψη συνήλθε στη Γενεύη στις 8 Αυγούστου, με τη συμμετοχή των υπουργών Εξωτερικών Βρετανίας, Ελλάδας και Τουρκίας και των εκπροσώπων των Ελληνοκυπρίων Γλαύκου Κληρίδη και των Τουρκοκυπρίων Ραούφ Ντεκτάς.
Οι Έλληνες διαπραγματευτές Γεώργιος Μαύρος και Γλαύκος Κληρίδης προσπάθησαν να οδηγήσουν τα πράγματα προς μια λογική και έντιμη διαπραγμάτευση, αλλά προσέκρουαν συνεχώς στην τουρκική αλαζονεία και αδιαλλαξία.
Όλο το χρονικό διάστημα από την ανακωχή της 22ας Ιουλίου, οι Τούρκοι ενίσχυαν τον θύλακο της Κερύνειας και πραγματοποιούσαν μικρής κλίμακας στρατιωτικές επιχειρήσεις. Είναι χαρακτηριστικό ότι το τετραήμερο 22 – 26 Ιουλίου οι Τούρκοι παραβίασαν 55 φορές την εκεχειρία.
Η ελληνοκυπριακή πλευρά στις διαπραγματεύσεις υποστήριξε την επιστροφή στο Σύνταγμα του 1960 και επανάληψη των διακοινοτικών συνομιλιών, αλλά ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών απέρριψε την εισήγηση Κληρίδη και αντιπρότεινε σχέδιο, σύμφωνα με το οποίο η Κυπριακή Δημοκρατία θα ήταν δικοινοτικό ομοσπονδιακό κράτος πολλών καντονίων, στο οποίο οι Τουρκοκύπριοι θα έλεγχαν το 34% του νησιού. Εξάλλου, ο Ντενκτάς πρότεινε διζωνική ομοσπονδία, στην οποία το τουρκοκυπριακό ομόσπονδο κράτος θα κάλυπτε επίσης το 34% της έκτασης της Δημοκρατίας.
Κάτω από την πίεση των περιστάσεων και μέσα σε έντονες αντεγκλήσεις, ο Γλαύκος Κληρίδης αντιπρότεινε το εξής σχέδιο:
Η συνταγματική δομή της Κύπρου να διατηρήσει το δικοινοτικό χαρακτήρα της.
Η συνύπαρξη των δύο κοινοτήτων να επιτευχθεί με θεσμικά σύμφωνα.
Η ελληνική και τουρκική κοινοτική διοίκηση να ασκούν εξουσίες στις ζώνες που οι αντίστοιχοι πληθυσμοί έχουν πλειοψηφία.
Η τουρκική πλευρά αρνήθηκε να συζητήσει το σχέδιο Κληρίδη και ζήτησε τελεσιγραφικά να γίνουν αμέσως δεκτές οι τουρκικές προτάσεις. Ο Κληρίδης ζήτησε αναβολή 36 ή 48 ωρών για να μπορέσει να συνεννοηθεί με τον Μακάριο. Οι Τούρκοι απέρριψαν το αίτημά του και η δεύτερη διάσκεψη της Γενεύης έληξε χωρίς αποτέλεσμα στις 3:30 το πρωί της 14ης Αυγούστου 1974. Ο Γεώργιος Μαύρος με δηλώσεις του κατήγγειλε διεθνώς την τουρκική στάση.
Εξήντα-πέντε λεπτά μετά το ναυάγιο της Διάσκεψης της Γενεύης, στις 4:35 π.μ., ο τουρκικός στρατός εξαπολύει σφοδρή επίθεση σε όλα τα μέτωπα της Κύπρου («Αττίλας 2»). Άρματα μάχης και ισχυρές μονάδες πεζικού κινούνται ανατολικά προς την κατεύθυνση της Αμμοχώστου και δυτικά προς τον τουρκοκυπριακό θύλακο της Λεύκας και την κωμόπολη Μόρφου. Οι μάχες μαίνονταν όλη την ημέρα, ιδιαίτερα στα βόρεια της Λευκωσίας και το αεροδρόμιό της. Οι Ελληνοκύπριοι αντιμετωπίζουν μόνοι τις ορδές των Τούρκων εισβολέων, αφού βοήθεια από την Ελλάδα δεν μπορούσε να σταλεί για αντικειμενικούς λόγους (μεγάλη απόσταση από την Κύπρο, μη αξιόμαχο των ενόπλων δυνάμεων εκείνη την περίοδο, κίνδυνος αντιπερισπασμού της Τουρκίας σε περιοχή της ελλαδικής επικρατείας), όπως είχε διαβεβαιώσει τον πρωθυπουργό, Κωνσταντίνο Καραμανλή, η στρατιωτική ηγεσία.
Στις 15 Αυγούστου οι τουρκικές δυνάμεις κατέλαβαν χωρίς αντίσταση την πόλη της Αμμοχώστου και απέκοψαν ολόκληρη τη Χερσόνησο της Καρπασίας. Η κυπριακή Εθνοφρουρά, κάτω από την πίεση των πολύ ισχυρότερων τουρκικών δυνάμεων και τον απηνή αεροπορικό βομβαρδισμό, αναγκάστηκε να υποχωρήσει κάτω από την «πράσινη γραμμή» Λευκωσίας και νότια των οδών Λευκωσίας – Αμμοχώστου και Λευκωσίας – Μόρφου.
Έτσι, οι τουρκικές δυνάμεις, όταν στις 6 το απόγευμα της 16ης Αυγούστου συμφωνήθηκε κατάπαυση του πυρός, είχαν καταλάβει ολόκληρο το τμήμα που προνοούσε το Σχέδιο Ντενκτάς και επιπλέον την Αμμόχωστο, περιοχές των οποίων η έκταση αντιστοιχούσε στο 37% του κυπριακού εδάφους. Κατά την προέλασή τους, οι Τούρκοι στρατιώτες προέβησαν σε ανατριχιαστικές ωμότητες και πράξεις βίας. Χιλιάδες Κύπριοι εκδιώχτηκαν από τα σπίτια τους κι ένα κύμα 200.000 προσφύγων κινήθηκε από τις καταληφθείσες περιοχές στον Ελεύθερο Νότο. Την αντίθετη πορεία ακολούθησαν 51.000 Τουρκοκύπριοι. Η Κύπρος είχε διχοτομηθεί με δύο εθνοτικά συμπαγείς πληθυσμούς, μια κατάσταση που διαρκεί μέχρι της μέρες μας.
Ο ΡΟΛΟΣ ΤΗΣ ΕΛΔΥΚ
Κατά την φάση ΑΤΤΙΛΑ 2, το πρωί της 14ης Αυγούστου, βρήκε τους άντρες της ΕΛΔΥΚ σε γραμμή άμυνας στο στρατόπεδό της, στα ορύγματα και στις θέσεις διασποράς που είχαν ανακατασκευάσει.
Από το πρωί που ξεκίνησε ο Αττίλας 2, οι Τούρκοι άρχισαν να χτυπούν με πυρά βαρέως πυροβολικού και αεροπορίας. Εκδηλώθηκαν κατά συρροή επιθέσεις, όπου αποκρούονταν από τους υπερασπιστές της.
Η ηρωική άμυνα του Στρατοπέδου από την ΕΛΔΥΚ, αποδεικνυόταν η αποτελεσματικότερη των δυνάμεων μας. Οι Τούρκοι, σε μπουλούκια έκαναν επίθεση, σε μπουλούκια υποχωρούσαν.
Ο διοικητής της ΕΛΔΥΚ, προβλέποντας νέα πιο ισχυρή επίθεση των Τούρκων, ζητάει την επομένη (16 Αυγούστου), από το ΓΕΕΦ, αντιαρματική υποστήριξη και υποστήριξη πυρών πυροβολικού. Αντί αυτών, του έστειλαν τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού, όπου και έστειλε πίσω αφού δεν ήταν χρήσιμα και προκειμένου να διατεθούν σε άλλες αποστολές.
Η ΕΛΔΥΚ, έχοντας πια κρατήσει γερά ήδη δύο μέρες, περιμένει ξημερώνοντας η 16η Αυγούστου τη νέα επίθεση των Τούρκων η οποία έμελλε να είναι η τελευταία.
Στις 08:30 το πρωί, άρχισε να προσβάλλεται το Στρατόπεδο και τα γύρω υψώματα από την αεροπορία τους. Οι τούρκικοι σχηματισμοί αρμάτων που επιτέθηκαν, μέχρι το μεσημέρι είχαν αποκρουστεί από τους λίγους υπερασπιστές που είχαν απομείνει στο στρατόπεδο και με τα πενιχρά οπλικά συστήματα που διέθεταν.
Μετά από επαναλαμβανόμενες επιθέσεις, οι Τούρκοι κατέφεραν να φθάσουν 100 μέτρα από τις τελευταίες σειρές των συρματοπλεγμάτων.
Τα τούρκικα άρματα έπεσαν στις γραμμές τους και οι Έλληνες μαχητές, δίνουν μάχη πια σώμα με σώμα. Εξελίχθηκαν σκηνές άπειρης αυτοθυσίας και ηρωισμού.
Στις 13:35, τα Τουρκικά άρματα έμπαιναν πλέον από όλες τις μεριές στο στρατόπεδο.Τότε, οι Ανθυπασπιστές Κέντρας Κ. και Παπαλάμπρου Β., με λιγοστούς άνδρες από την Διμοιρία Πολυβόλων έμειναν εκεί να καλύψουν τους υποχωρούντες συναδέλφους τους ! Έκτοτε, θεωρούνται και οι δύο αγνοούμενοι.
Οι Τούρκοι, στη μανία τους για την ΕΛΔΥΚ που αντιστάθηκε ηρωικά, μάζεψαν μερικούς νεκρούς στρατιώτες της στον δρόμο μπροστά από το στρατόπεδο και αφού τους απογύμνωσαν, τους έκοψαν τα κεφάλια και τους φωτογράφισαν.
Ανάμεσα στους πεσόντες Αξιωματικούς, ήταν οι Λοχαγοί Σταυριανάκος και Σταμπούλης. Ο πρώτος, διέταζε πριν λίγο τους άνδρες του να μείνουν στα ορύγματά τους και αν χρειαστεί, να περάσουν από πάνω τους τα τούρκικα άρματα. «Το Στρατόπεδο είναι Ελλάδα και θα το υπερασπιστούμε μέχρι ενός», είπε λίγο πριν σκοτωθεί.
Σε αυτή τη μάχη η ΕΛΔΥΚ, έχασε πάνω από το 1/3 της δυνάμεως των υπερασπιστών της, όπου στις 14 Αυγούστου αριθμούσε σε περίπου 300 άνδρες. Ήταν οι «300 της ΕΛΔΥΚ», όπως κάποιοι θα τους αποκαλέσουν αργότερα.
ΞΕΚΛΗΡΙΣΜΑ, ΕΚΤΕΛΕΣΕΙΣ, ΛΕΗΛΑΣΙΕΣ
“Η Κυθρέα εκκενώθηκε σε κλίμα πανικού και σύγχυσης, με τα αεροπλάνα να βομβαρδίζουν ανηλεώς τις θέσεις της Εθνικής Φρουράς. Χρόνος δεν υπήρχε. Οι Κυθρεώτες, είτε πήραν με τα αυτοκίνητα και τα λίγα λεωφορεία τον κάμπο της Μεσαορίας για να διασταυρωθούν με τα τανκς που προέλαυναν, είτε πήραν το δρόμο του βουνού, για να φτάσουν, μέσω Πενταδακτύλου και Αμμοχώστου, στις αγγλικές βάσεις. Και στις δύο περιπτώσεις το εγχείρημα ήταν πολύ δύσκολο.
Αυτό είχε ως συνέπεια τη σύλληψη και την αιχμαλωσία αρκετών, που οδηγήθηκαν στο Γκαράζ Παυλίδη, στην κατεχόμενη Λευκωσία.
Παράλληλα, ένας μεγάλος αριθμός πολιτών και στρατιωτών, που δεν είχε μέσο διαφυγής ή δεν ήθελε να εγκαταλείψει την πατρώα γη ή ακόμα θεωρούσε ότι μετά το πέρας των βομβαρδισμών και των εχθροπραξιών τα πράγματα θα ομαλοποιούνταν, αποκλείστηκε και εγκλωβίστηκε. Δεν είναι τυχαίο που τόσοι πολλοί οδηγήθηκαν στην εκτέλεση, τη σφαγή και στο θάνατο ή οδηγήθηκαν στο στρατόπεδο συγκέντρωσης στη Βώνη.
Για την εγκατάλειψη της Κυθρέας υπάρχει το αφηγηματικό χρονικό του Πέτρου Στυλιανού, με το χαρακτηριστικό τίτλο ‘Οι τρεις φτωχοί άγιοι της Κυθραίας’, κείμενο που αναφέρεται στην εν ψυχρώ εκτέλεση, δολοφονία και αφανισμό μιας ολόκληρης οικογένειας. Τα ονόματα που αναφέρονται είναι υπαρκτά, όπως και τα γεγονότα που περιγράφονται.
‘Σε λίγα μέτρα πιο μπροστά της στάθμευε το τελευταίο αυτοκίνητο του Νικολή του Πούπα. Φόρτωσε κιόλας ο κυρ Νικολής τριάντα τόσους χωριανούς, χωρίς όμως να πετύχη πουθενά την κόρη του.
Ξάφνου μέσα απ’ τις ελιές του Τρίμυθου… πρόβαλαν… οι τρομαγμένες μορφές πεντ’-έξη χωριανών του, ανάμεσα στους οποίους αναπάντεχα βρισκότανε η κόρη, ο γαμπρός του και οι γιοι τους. Δίπλα, μέσα στις γειτονικές ελιές, βρέθηκε κι η Χρυσταλλού με την κόρη της κι έτρεξε κι αυτή να μπη στ’ αυτοκίνητο που ετοιμαζότανε για τη φυγή προς τ’ άγνωστο. Ξάφνου, πίσω από τις ελιές ξεπρόβαλαν οι μορφές τριών ελληνοκυπρίων στρατιωτών που φώναξαν:
– Σταθήτε, αδέλφια. Δώστε μας μια αλλαξιά ρούχα να σωθούμε και μεις’.
Έτσι ήταν που η οικογένεια αφήνει το δρόμο της σωτηρίας, αποφασίζοντας να βοηθήσει τους αποκλεισμένους στρατιώτες.
Την επομένη Τούρκοι άτακτοι, που θα βρουν στο σπίτι τα ρούχα των στρατιωτών, θα εκτελέσουν εν ψυχρώ την οικογένεια Ανδρέα Ορφανίδη, θείου του πατέρα μου. Τον Ανδρέα Ορφανίδη, την Χρυσταλλού Ορφανίδη και την κόρη τους Μηλίτσα.
Ύστερα από καμιά δεκαριά μέρες μια ομάδα εγκλωβισμένων ελληνοκύπριων γυναικών στη Βώνη, συνοδευόμενη από Τούρκους στρατιώτες έφτανε κι έξω απ’ το σπίτι του Ραμέ, στο ρόλο που τους επέβαλαν οι Τούρκοι να συγκεντρώνουν τρόφιμα απ’ όλα τα σπίτια του χωριού για τους εγκλωβισμένους στη Βώνη.
Από ένα παράθυρο αντίκρισαν άψυχα τα τρία κορμιά μισοφαγωμένα απ’ τον ασβέστη, με τον οποίο οι κατακτητές τα ράντισαν για να λυώσουνε μια ώρα αρχίτερα. ”
Στις 28 ημέρες που κράτησαν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στην Κύπρο, οι απώλειες της ελληνικής πλευράς ανήλθαν σε 4.500 – 6.000 νεκρούς και τραυματίες (στρατιωτικό προσωπικό και άμαχοι) και 2.000 – 3.000 αγνοούμενους. Οι Τουρκικές απώλειες ανήλθαν σε 1.500 νεκρούς και 2.000 τραυματίες.
πληροφορίες: sansimera.gr, veteranos.gr, elamcy.com
Ανδρέας Μουντζουρούλιας239 Posts
Φοιτητής Πολιτικών Επιστημών, Blogger
0 Comments