Μετάφραση από το iThesis του άρθρου του Bloomberg:

“The IMF’s Big Greek Mistake”

To άρθρο του Bloomberg δικαιώνει το άρθρο του συνεργάτη μας Ανδρέα Γεωργιάδη, «Η Μεγάλη Απάτη ενάντια στο Κράτος και τον Λαό»

Του Ashoka Mody,

Τα εντεινόμενα οικονομικά δεινά της ελληνικής κυβέρνησης την οδηγούν να εξετάσει το αδιανόητο: να μην εξοφλήσει ένα δάνειο από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αντί να απαιτεί αποπληρωμή και περαιτέρω λιτότητα, το ΔΝΤ θα πρέπει να αναγνωρίσει την ευθύνη που φέρει για την κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η χώρα και να διαγράψει μεγάλο μέρος του χρέους.

Οι επαχθείς υποχρεώσεις της Ελλάδας προς το ΔΝΤ, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και τα κράτη της ΕΕ μπορούν να αναχθούν στον Απρίλιο του 2010, όταν οι φορείς αυτοί έκαναν ένα μοιραίο σφάλμα. Αντί να επιτρέψουν στην Ελλάδα να χρεοκοπήσει λόγω των ανυπέρβλητων χρεών της σε ιδιώτες πιστωτές, επέλεξαν να τη δανείσουν τα χρήματα για να τα αποπληρώσει.

Την εποχή εκείνη, ακούστηκαν πολλές φωνές που ζητούσαν την άμεση αναδιάρθρωση του ιδιωτικού χρέους, επιβάλλοντας με αυτόν τον τρόπο ζημίες στις τράπεζες και τους επενδυτές που είχαν δανείσει χρήματα στην Ελλάδα. Μεταξύ αυτών ήταν πολλά μέλη του διοικητικού συμβουλίου του ΔΝΤ και ο Καρλ Όττο Πολ, πρώην πρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Γερμανίας και από τους βασικούς αρχιτέκτονες του ευρώ. Το ΔΝΤ και οι αρχές της ΕΕ απάντησαν ότι η αναδιάρθρωση θα προκαλούσε διεθνές χρηματοοικονομικό χάος. Όπως σημείωσε ευθαρσώς ο Πολ, αυτό ήταν απλώς το παραπέτασμα ώστε να συγκαλυφθεί η διάσωση των γερμανικών και των γαλλικών τραπεζών, οι οποίες είχαν υπάρξει μεταξύ των μεγαλύτερων υποκινητών της ελληνικής σπατάλης.

Τελικά, η προσέγγιση των φορέων αυτών απλώς αντικατέστησε το ένα πρόβλημα με ένα άλλο: το ΔΝΤ και τα επίσημα ευρωπαϊκά δάνεια χρησιμοποιήθηκαν για την αποπληρωμή ιδιωτών πιστωτών. Έτσι, παρά την καθυστερημένη αναδιάρθρωση το 2012, οι υποχρεώσεις της Ελλάδας παραμένουν επαχθείς – μόνον που τώρα οφείλονται σχεδόν στο σύνολό τους σε επίσημους πιστωτές.

Πέντε χρόνια από την έναρξη της κρίσης, το δημόσιο χρέος εκτινάχθηκε από το 130 τοις εκατό του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος σε περίπου 180 τοις εκατό. Ταυτόχρονα, η βαθιά οικονομική ύφεση και ο αποπληθωρισμός έχουν περιορίσει σημαντικά την δυνατότητα του κράτους να εξοφλήσει το χρέος του.

Σχεδόν όλοι πλέον συμφωνούν ότι η πίεση της Ελλάδας να εξοφλήσει τους ιδιώτες πιστωτές ήταν κακή ιδέα. Η απαιτούμενη δημοσιονομική λιτότητα ήταν απλώς υπερβολικά μεγάλη, προκαλώντας κατάρρευση της οικονομίας. Το ΔΝΤ αναγνώρισε το λάθος αυτό σε μια αναφορά του 2013 για την Ελλάδα. Σε ένα πρόσφατο υπηρεσιακό έγγραφο, το ΔΝΤ ανέφερε ότι όταν μια κρίση απειλεί να εξαπλωθεί, θα πρέπει να αναζητείται μια γενική συλλογική λύση και όχι να αναγκάζεται η δοκιμαζόμενη οικονομία να σηκώσει όλο το βάρος. Ο επικεφαλής οικονομολόγος του ΔΝΤ, Ολιβιέ Μπλανσάρ, έχει προειδοποιήσει ότι ακόμα μεγαλύτερη λιτότητα θα συνθλίψει την ανάπτυξη.

Περιέργως, η προτεινόμενη από το ΔΝΤ ακολουθητέα πορεία για την Ελλάδα παραμένει αμετάβλητη: δανεισμός περισσότερων χρημάτων (αυτήν τη φορά από τις ευρωπαϊκές αρχές) για την αποπληρωμή μέρους των πιστωτών (του ΔΝΤ) και συνέχιση της προσήλωσης στην λιτότητα. Οι πιο πρόσφατες προβλέψεις του Ταμείου υπολογίζουν ότι το πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού (πέραν της καταβολής των τόκων) θα αγγίξει το 4,5 τοις εκατό του ΑΕΠ, σφίξιμο του ζωναριού που λίγες κυβερνήσεις έχουν έως σήμερα καταφέρει να πραγματοποιήσουν για μεγάλο χρονικό διάστημα.

Ακολουθώντας το παράδειγμα της Γερμανίας, οι αξιωματούχοι του ΔΝΤ έχουν εναποθέσει τις ελπίδες τους στις επονομαζόμενες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις – μεταβολές στον τομέα της εργασίας και σε άλλους τομείς, οι οποίες υποτίθεται ότι θα βελτιώσουν το πιο μακροπρόθεσμο δυναμικό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Καλά θα κάνουν να προσέξουν. Η έκδοση «Παγκόσμια Οικονομική Προοπτική» του Ταμείου αποτελεί ψυχρολουσία αναφορικά με την ιδέα ότι αντίστοιχες μεταρρυθμίσεις θα αντιμετωπίσουν το πρόβλημα του ελληνικού χρέους με αξιόπιστο και έγκαιρο τρόπο. Τα πολυτιμότερα μέτρα ενθαρρύνουν την έρευνα και την ανάπτυξη, ενώ βοηθούν στην προώθηση των τομέων υψηλής τεχνολογίας. Όλα αυτά είναι προς το συμφέρον του τόπου, αλλά η πρόοδος σε αυτούς τους τομείς δεν είναι συναφής για τα επόμενα πέντε χρόνια. Η Ελλάδα δεν πρέπει να βυθιστεί περισσότερο στη δίνη του χρέους/αποπληθωρισμού και η αποτροπή αυτού πρέπει να αποτελέσει προτεραιότητα. Δυστυχώς, ορισμένες μεταρρυθμίσεις θα επισπεύσουν αυτήν την καθοδική πορεία εξασθενίζοντας τη ζήτηση.

Στις 9 Απριλίου η Ελλάδα εξόφλησε 450 εκατομμύρια ευρώ (480 εκατομμύρια δολάρια Η.Π.Α.) στο ΔΝΤ, ενώ πρέπει να εξοφλήσει άλλα 2 δισεκατομμύρια τον Μάιο και τον Ιούνιο. Η διευθύνουσα σύμβουλος του ΔΝΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει καταστήσει σαφές ότι δεν θα γίνουν ανεκτές καθυστερήσεις στις καταβολές. «Προσωπικά, σίγουρα δεν θα τις στήριζα,» ανέφερε στην τηλεόραση του Μπλούμπεργκ.

Αναπόφευκτα, θα παρασχεθεί ελάφρυνση του χρέους – αλλά με το σταγονόμετρο και σε συνδυασμό με αδιάκοπο πόνο. Η ελληνική κυβέρνηση θα χρειαστεί να παγώσει τις πληρωμές σε προμηθευτές και εργαζόμενους, ενώ θα αφαιμάξει τα αποθέματα των ασφαλιστικών ταμείων. Σε πέντε χρόνια από σήμερα, η οικονομική και κοινωνική πίεση στη χώρα μπορεί να είναι κάλλιστα ακόμα μεγαλύτερη. Το ερώτημα θα είναι: γιατί δεν υπήρξε νωρίτερα μεγαλύτερη ελάφρυνση του χρέους ; Κανείς δεν είναι διατεθειμένος να κάνει αυτή τη στιγμή αυτή την δυσάρεστη αριθμητική πράξη, οπότε κυριαρχούν οι ευσεβείς πόθοι.

Έχοντας αποτύχει στο πρώτο του τεστ αναφορικά με την Ελλάδα, το ΔΝΤ κινδυνεύει να αποτύχει ξανά. Παραμένει παγιδευμένο στις προτεραιότητες των μετόχων, συμπεριλαμβανομένων τα τελευταία έτη, του Ηνωμένου Βασιλείου και της Γερμανίας. Προκειμένου να εδραιώσει ξανά την ανεξαρτησία του και να ανακτήσει τη χαμένη του αξιοπιστία, θα πρέπει να διαγράψει ένα μεγάλο μέρος του χρέους της Ελλάδας και να αναγκάσει τους εύπορους μετόχους του να υποστούν τις ζημίες.