Όπως σε όλα στην ζωή, υπάρχουν τα υπέρ και τα κατά της δραχμής. Οι πιτσιρικάδες, οι άνεργοι και όσοι έχουν χτυπηθεί από την κρίση δεν τους πολύ ενδιαφέρει εάν θα παραμείνουμε η όχι στο ευρώ. Έχουν ήδη υποστεί τις συνέπειες της , δεν θεωρούν ότι τα πράγματα μπορεί να γίνουν χειρότερα. Ας εξετάσουμε όμως εάν θα είναι καλύτερα ή δεν θα είναι καλύτερα να υιοθετήσουμε την δραχμή παραθέτοντας τα δεδομένα, όσο πιο απλά γίνεται. Η άσκηση είναι ιδιαιτέρως δύσκολη δεδομένου ότι εξαρτάται από πάρα πολλές μεταβλητές, ενδογενείς και εξωγενείς που όλες μαζί συν-διαμορφώνουν το τελικό αποτέλεσμα.

Από τα θετικά, το σημαντικότερο ίσως είναι, ότι υιοθετώντας την δραχμή στην ουσία το κράτος θα πάρει ανάσες στην εξυπηρέτηση των υποχρεώσεων του. Πάντα όσο πιο απλά γίνεται το κράτος εκδίδει όσο εθνικό νόμισμα του λείπει για να εξυπηρετήσει μισθούς και συντάξεις. Έως σήμερα στηρίζαμε την καταβολή μισθών και συντάξεων στον εξωτερικό δανεισμό και τα φορολογικά έσοδα. Δεν μπορούσαμε να εκδώσουμε ευρώ γιατί είχαμε εκχωρήσει το δικαίωμα μας έκδοσης νομίσματος στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Επί του πρακτέου, δεδομένου ότι όλοι μας κρατάμε και ευρώ στα χέρια μας το πιο πιθανό είναι ότι η Κυβέρνηση δεν θα πει ότι αυτομάτως όλα τα νομίσματα εντός χώρας, μετατρέπονται σε δραχμές. Θα προσπαθήσει να διατηρήσει και το ευρώ σε κυκλοφορία. Το επόμενο που θα συμβεί είναι, όλοι μας, να προσπαθούμε να θησαυρίσουμε ευρώ σε βάρος του νέου εθνικού μας νομίσματος το οποίο θα χάνει απότομα την αξία του.

Πείτε όμως, ότι με τους εταίρους μας, συμφωνούμε να κλειδώσουμε την ισοτιμία ευρώ/δραχμής. Για να αποφύγουμε την απότομη υποτίμηση της δραχμής έναντι του ευρώ. Άλλωστε ο κυριότερος εμπορικός μας εταίρος όπου εισάγουμε τα περισσότερα αγαθά είναι, η Ευρωπαϊκή Ένωση. Η απότομη υποτίμηση του εθνικού μας νομίσματος εάν αφήναμε ελεύθερη την ισοτιμίας μας μπορεί να σήμαινε, αρχικά μέχρι και απώλεια της αξίας του έως και 80%. Το ποσοστό αυτό μην σας φαίνεται υπερβολικό, βρέθηκα την προηγούμενη εβδομάδα στην Ρωσία, μπήκα με το 1 ευρώ στα 55 ρούβλια, εξήλθα με το 1 ευρώ στα 67 ρούβλια. Μέσα σε μια εβδομάδα υποτίμηση 22%, δεν είναι καθόλου λίγο. Αυτομάτως, για όσους είχαν ευρώ στα χέρια τους, τα πάντα είχαν γίνει 22% φτηνότερα, από το ξενοδοχείο μέχρι τα τρόφιμα.

Συνεχίζουμε την υπόθεση μας, ότι η κυβέρνηση με την υιοθέτηση της δραχμής, επιβάλλει ελέγχους στις ροές χρήματος (capital controls) για ένα εύλογο χρονικό διάστημα, για να αποφύγει την κατάρρευση των ελληνικών τραπεζών και τον πανικό. Τα capital controls δεν έχουν τόσο αντίκτυπο στον μέσο πολίτη αλλά κυρίως, στις επιχειρήσεις. Διότι προκαλούν δυσχέρειες στην οικονομική δραστηριότητα, από την καταβολή μισθών μέχρι τις παραγγελίες εμπορευμάτων. Πιθανώς, για ένα εύλογο χρονικό διάστημα ίσως παρατηρήσουμε ελλείψεις σε τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης. Το σίγουρο είναι ότι θα αρχίσουν να αυξάνονται οι τιμές. Το πόσο, κανείς δεν το ξέρει. Σίγουρα όμως ότι έρχεται από έξω και χρειάζεται να καταβληθεί ξένο νόμισμα για να το αγοράσει, το σούπερ μάρκετ, θα αυξηθεί αρκετά η τιμή του. Δηλαδή παρά το κλείδωμα της ισοτιμίας, ελέω έλλειψης εμπιστοσύνης, οι ξένοι προμηθευτές θα αρχίσουν να ζητάνε αυξημένες εγγυήσεις και τα χρήματα μπροστά, προκειμένου να πουλήσουν στην χώρα μας π.χ. μακαρόνια. Και μόνο αυτό συνεπάγεται αυξημένο κόστος για τις επιχειρήσεις που εισάγουν αγαθά.

Τα παράδειγμα με τα μακαρόνια δεν είναι τυχαίο. Δυστυχώς είμαστε μια εισαγωγική οικονομία ακόμα και για τα βασικά είδη και τρόφιμα. Ακόμα και για ότι καλλιεργείται στην χώρα μας (και έστω ότι έχουμε αυτάρκεια ), εισάγουμε, τα λιπάσματα, τα φυτοφάρμακα , τα γεωργικά μηχανήματα, τα ανταλλακτικά και τα καύσιμα. Εισάγουμε μέχρι και την ανειδίκευτη εργασία για την καλλιέργεια των χωραφιών μας. Συνεπώς σε όλα τα αγαθά οι τιμές θα αυξηθούν. Το πόσο όμως, κανείς δεν το ξέρει.

Πίσω στο κλείδωμα της ισοτιμίας, πείτε ότι καταφέρνουμε μια «καλή» ισοτιμία. Το «καλή» όμως είναι σχετικό. Το 2002 που μπήκαμε στο ευρώ ήταν στις 340 δραχμές. Η ελληνική οικονομία είναι σε καλύτερη κατάσταση σήμερα η χειρότερη σε σχέση με το 2002; Έχει προοπτικές;

Το κλείδωμα της ισοτιμίας όμως δεν έχει μόνο καλά (για το εσωτερικό), έχει και κακά (για το εξωτερικό). Τα κακά είναι ότι χάνεις το πλεονέκτημα των φτηνότερων εξαγωγών σου. Δηλαδή, ένας από τους λόγους που καταρχάς θα υιοθετήσουμε εθνικό νόμισμα είναι, ότι αυτό, να μπορεί να υποτιμάται έναντι του ευρώ.

Αυτομάτως, ότι παράγεται εντός χώρας, γίνεται πιο φτηνό και ανταγωνιστικό έναντι των υπολοίπων αγαθών, με αποτέλεσμα να αυξάνονται οι πολύ-ποθητες εξαγωγές. Οι έλληνες καταναλωτές επίσης, αποθαρρύνονται να αγοράζουν ξένα αγαθά (από αυτοκίνητα μέχρι τρόφιμα) και στρέφονται προς τα ελληνικά. Μειώνονται έτσι οι εισαγωγές μας και η εκροή αγοραστικής δύναμης προς το εξωτερικό. Συνεπώς μήπως πρέπει να αφήσουμε ελεύθερη την ισοτιμία μας;

Ποιο είναι το καλύτερο δεν το ξέρουμε με σιγουριά. Δηλαδή, ναι μεν κάποιος θα βρει δουλειά σε μια εξαγωγική επιχείρηση με μισθό 400.000 δραχμές. Το πακέτο μακαρόνια όμως, θα έχει πάει από τα 0,60 λεπτά του ευρώ στις 1000 δραχμές. Με ελεύθερη την ισοτιμία θα κινδυνεύουμε να αυξηθεί περαιτέρω η τιμή του. Οπωσδήποτε, το κράτος θα παρέμβει και θα αυξήσει τους μισθούς (στο δημόσιο και ιδιωτικό τομέα) και τις συντάξεις, για ανταπεξέλθουν στις αυξήσεις των τιμών. Εάν όμως οι μισθοί αυξηθούν πέραν της ωφέλειας που προκαλεί η υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, αυτομάτως, χάνονται τα όποια οφέλη σε όρους ανταγωνιστικότητας τις ελληνικής οικονομίας αυτής καθεαυτής. Επίσης, η παραπάνω κίνηση θα πυροδοτήσει νέα ελλείμματα στο κρατικό προϋπολογισμό και άρα νέο δημόσιο χρέος. Είναι σαν να επιστρέφουμε στο σημείο που είμαστε σήμερα.

Συνεπώς, τα οφέλη του να πάμε σε εθνικό νόμισμα θα εξανεμίζονταν, εάν κλειδώναμε την ισοτιμία, για να προστατεύσουμε το βιοτικό μας επίπεδο. Ας πάμε στο δημόσιο χρέος. Τα 320 δις ευρώ που χρωστάμε είναι εκφρασμένα σε ευρώ και όχι σε δραχμές. Έστω ότι, μέρος του χρέους αυτό που διέπεται από το εθνικό μας δίκαιο μπορεί να μετατραπεί σε δραχμές και συνεπώς θα μπορεί το κράτος να το εξυπηρετήσει σχετικά εύκολα. Για το μεγαλύτερο όμως μέρος του χρέους που διέπεται από μη εθνικό μας δίκαιο τα ερωτήματα είναι πολλά. Το να το αποφασίσουμε ότι είναι επαχθές και δεν το εξυπηρετούμε δεν είναι πλέον τόσο εύκολο και συνεπάγεται νομικές διαμάχες και γεωπολιτικές προεκτάσεις μιας και πλέον χρωστάμε και σε εθνικά κυρίαρχα κράτη και όχι μόνο σε διεθνή κερδοσκοπικά funds.

Εάν το εκφρασμένο σε ευρώ, συνεχίσουμε να το εξυπηρετούμε και έχει υποτιμηθεί το νόμισμα μας αυτομάτως θα έχει πολλαπλασιαστεί η αξία του και η προσπάθεια που πρέπει να καταβάλλουμε για να το αποπληρώσουμε. Βέβαια, ο αντίλογος εδώ είναι ότι πλέον θα μπορούσαν οι εταίροι μας να προχωρήσουν σε διαγραφή του. Ναι θα προχωρούσαν, αφού θα είχαν βεβαιωθεί πρώτα ότι αυτό που επιλέξαμε ήταν τόσο δυσβάσταχτο για εμάς. Ώστε κανείς άλλος από τα υπόλοιπα κράτη μέλη της ένωσης να μην επιλέξει να ακολουθήσει.

Τέλος υπάρχει και το ζήτημα του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα που δεν καθόλου πρέπει να παραγνωρίζουμε. Είστε σίγουροι ότι υπό δραχμή και καμία εποπτεία πλέον από το εξωτερικό, ως προς τα δημοσιονομικά, το πάρτι της ασυδοσίας, της διαφθοράς και της σπατάλης του δημόσιου χρήματος, δεν θα επέστρεφε; Η χωρίς την πίεση της κοινής γνώμης, ότι οι μεταρρυθμίσεις θα συνεχίζονταν; Επομένως, εάν τα αθροίσουμε, η μετάβαση σε εθνικό νόμισμα που μάλλον σημαίνει περαιτέρω πτώση του βιοτικού μας επίπεδου, δεν νομίζετε ότι είναι ένα εγχείρημα με τεράστιο κόστος και πολλές αβεβαιότητες προκειμένου να κερδίσουμε ένα δυσανάλογα μικρότερο πιθανό όφελος σε όρους ανταγωνιστικότητας και από-μείωσης του χρέους;