Μετάφραση στα ελληνικά από τον Nάσσο Καλογερόπουλο, του άρθρου του Steve H. Hanke στο http://www.politico.eu/article/could-greece-adopt-the-dollar-eurozone-currency-model-bulgariamontenegro/

Θα μπορούσε η Ελλάδα να έχει ως νόμισμα το Δολλάριο;Στην πραγματικότητα, η Βουλγαρία, όχι το Δολλάριο, είναι το καλύτερο νομισματικό μοντέλο μετά το Grexit.

Τι θα γίνει αν η Ευρωζώνη δείξει στην Ελλάδα τη πόρτα της εξόδου; Υπάρχει η ισχυρή πεποίθηση πως εάν δημιουργηθεί ένα νέο νομισματικό καθεστώς στην Ελλάδα, θα είναι γεμάτο προβλήματα. Ενώ τα πρακτικά, τεχνικά προβλήματα θα ήταν σχετικά λίγα, τα πολιτικά προβλήματα θα ήταν τρομακτικά.
Η ερώτηση που συνήθως ακούω είναι λίγο-πολύ η ακόλουθη: Εάν η Ελλάδα εξαναγκαζόταν να βγει απ’ την Ευρωζώνη, δεν θα μπορούσε να ακολουθήσει είτε το παράδειγμα του Μαυροβουνίου, είτε του Εκουαδόρ, είτε της Βουλγαρίας, μιας επιτυχημένης μετάβασης σε νέο νομισματικό καθεστώς;
Εφόσον συμμετείχα στον σχεδιασμό και στην εφαρμογή των τριών αυτών νομισματικών μεταβάσεων, μπορώ να εγγυηθώ για τις λεπτομέρειες του τι ακριβώς είχε συμβεί.
Μαυροβούνιο – Το Μαυροβούνιο χρησιμοποιεί το Ευρώ, αλλά δεν είναι επίσημα μέλος της Ευρωζώνης. 

Κατά συνέπεια, αποφεύγει το moral hazard (δηλαδή: κίνδυνο αλλαγής συμπεριφοράς του Δανειζόμενου προς τον Δανειστή, που προκύπτει από τυχόν αλλαγές – έστω έμμεσες – σχετικές με τη μεταξύ τους οικονομική συμφωνία, συνήθως επακόλουθες των πιέσεων του Δανειστή. βλ. πιθανή «ελληνοειδή» κακή συμπεριφορά) που δημιουργήθηκε απ’ την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση.
Η ευκαιρία του Μαυροβουνίου για την μετάβαση σε νέο νομισματικό καθεστώς προετοιμάστηκε ε απ’ τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς τον Ιανουάριο του 1992. Τότε ξεκίνησε ο υπερπληθωρισμός στη Γιουγκοσλαβία. Κορυφώθηκε τον Ιανουάριο του 1994, όταν ο επίσημος μηνιαίος ρυθμός πληθωρισμού έφτασε τα 313 εκατομμύρια τοις εκατό. Για παράδειγμα προς αντιστοίχηση, φανταστείτε πως στον χειρότερο μήνα στη Δημοκρατία της Βαϊμάρης (1922-23), ο υπερπληθωρισμός γνώρισε άνοδο μόνο 32,400 τοις εκατό. Ο γιουγκοσλαβικός υπερπληθωρισμός ήταν καταστροφικός.

Πολύ πριν βομβαρδίσει το ΝΑΤΟ το Βελιγράδι το 1999, η νομισματική τρέλλα του Milosevic είχε καταστρέψει την γιουγκοσλαβική οικονομία.
Το 1999 το Μαυροβούνιο ήταν ακόμη μέρος της Γιουγκοσλαβίας, και το νόμισμά της ήταν το υποτιμημένο γιουγκοσλαβικό Δηνάριο. Αλλά, το ισχυρότατο γερμανικό Μάρκο ήταν το ανεπίσημο νόμισμα της περιοχής.
Ο πρόεδρος του Μαυροβουνίου, Milo Djukanovic, ήξερε ότι το γερμανικό Μάρκο ήταν το «καλό χαρτί του». Εάν το Μαυροβούνιο υιοθετούσε επίσημα το Μάρκο, δεν θα σταθεροποιούσε μόνο την οικονομία, αλλά επίσης θα προετοίμαζε τον δρόμο για την παλινόρθωση της εθνικής κυριαρχίας του Μαυροβουνίου.

Στις 2 Νοεμβρίου του 1999, ανακοίνωσε μεγαλοπρεπώς πως το Μαυροβούνιο θα υιοθετούσε το γερμανικό Μάρκο ως το εθνικό του νόμισμα. Αυτό ήταν το πρώτο βήμα του Μαυροβουνίου για την απόσχιση – ένα βήμα υποστηριζόμενο απ’ τις Ηνωμένες Πολιτείες και τους συμμάχους τους.
Η οικονομία του Μαυροβουνίου σταθεροποιήθηκε αυτόματα και ξεκίνησε τη σταθερή, βιώσιμη ανάπτυξη εν μέσω της μείωσης του πληθωρισμού. Ήταν αναμενόμενο πως, τον Μάιο του 2006, οι ψηφοφόροι στο Μαυροβούνιο αποδοκίμασαν συλλογικά, με αριθμούς ρεκόρ, τη Ένωση του Μαυροβουνίου με τη Σερβία.

Το Μαυροβούνιο ήταν για ακόμα μια φορά ανεξάρτητο. Και στις 15 Μαρτίου του 2007, το Μαυροβούνιο υπέγραψε σύμφωνο σταθερότητας και συνεργασίας με την Ευρωπαϊκή Ένωση, το πρώτο βήμα για την είσοδο με ιδιότητα μέλους στην ΕΕ. Ύστερα, στις 17 Δεκεμβρίου 2010, το Μαυροβούνιο ενημερώθηκε πως είναι υποψήφιο για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Όταν η διαδικασία ένταξης θα έλθει εις πέρας, το Μαυροβούνιο θα ενταχθεί στην Ένωση με Ευρώ στο χέρι, και όμως. Το Μαυροβούνιο ευρω-ποιήθηκε απ’ την πρώτη στιγμή.
Ενώ οι πολιτικοί άνεμοι έσπρωχναν τα πανιά του Μαυροβουνίου όταν υιοθέτησε το γερμανικό Μάρκο, και εν τέλει το Ευρώ, οι πολιτικοί αντίθετοι άνεμοι απ’ τις Βρυξέλλες και την Φρανκφούρτη θα ήταν αντίξοοι σε μια αντίστοιχη ελλαδική αλλαγή προς το δολλάριο.
Εκουαδόρ – Το Εκουαδόρ χρησιμοποιεί το Δολλάριο ΗΠΑ, αλλά η χώρα δεν αποτελεί μέρος του Αμερικανικού Ομοσπονδιακού Τραπεζικού Συστήματος. Το Εκουαδόρ αντιπροσωπεύει ένα κύριο παράδειγμα χώρας η οποία ήταν ανίκανη να επιβάλει κράτος δικαίου και να διασφαλίσει την αξία του νομίσματος της. Το Σούκρε του Εκουαδόρ είχε ισοτιμία 6,825 ανά Δολλάριο στα τέλη του 1998, και περί τα τέλη του 1999 η ισοτιμία Σούκρε-Δολλαρίου ανερχόταν στα 20,243. Κατά τη πρώτη εβδομάδα του Ιανουαρίου του 2000, η ισοτιμία του Σούκρε εκτινάχθηκε στα 28,000 ανά Δολλάριο.
Με το Σούκρε σε χαοτική κατάσταση, ο Πρόεδρος Jamil Mahuad ανακοίνωσε στις 9 Ιανουαρίου του 2000 πως το Εκουαδόρ θα εγκατέλειπε το Σούκρε και θα υιοθετούσε στην εθνική του οικονομία επίσημα το Δολλάριο. Τηλεφωνικές συνομιλίες με τον τότε Πρόεδρο ΗΠΑ Bill Clinton και τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομικών ΗΠΑ Larry Summers ενθάρρυναν τον Τζαμίλ Μαχιουάντ για τον εκδολλαρισμό της οικονομίας. Το θετικό σοκ στη μαζική οικονομική ψυχολογία ήταν αμεσότατο. Στις 11 Ιανουαρίου – πριν ακόμα κυρωθεί ο νόμος περί εκδολλαρισμού της οικονομίας – η κεντρική τράπεζα μείωσε το αναπροεξοφλητικό επιτόκιο από 200 τοις εκατό ανά έτος στα 20. 

Στις 29 Φεβρουαρίου, το Κογκρέσο του Εκουαδόρ κύρωσε το επονομαζόμενο «Ley Trolebus», το οποίο περιελάμβανε προβλέψεις για τη μετάβαση στο δολλάριο. Έγινε επίσημα νόμος στις 13 Μαρτίου και ύστερα από μια μεταβατική περίοδο στην οποία το Δολλάριο αντικατέστησε το Σούκρε, το Εκουαδόρ έγινε η πιο διάσημη «εκδολλαρισμένη» χώρα. Και ο εκδολλαρισμός παραμένει μέχρι σήμερα, με ιδιαίτερη δημοφιλία: οι περισσότεροι γηγενείς – το 85 τοις εκατό – εξακολουθούν να υποστηρίζουν τον εκδολλαρισμό.
Είναι δύσκολο να φανταστούμε πώς η Ελλάδα θα μπορούσε να ακολουθήσει τα βήματα του Εκουαδόρ. Μπορείτε να φανταστείτε τον Πρόεδρο Obama να ανακοινώνει στον Πρωθυπουργό Τσίπρα ότι οι Η.Π.Α. θα υπεστήριζαν τον εκδολλαρισμό της Ελλάδας;
Βουλγαρία – Η Βουλγαρία εκδίδει το δικό της νόμισμα, το Λεβ. Λειτουργεί ως κλώνος του Ευρώ. Η Βουλγαρία είναι, λοιπόν, μέρος μίας ενοποιημένης νομισματικής περιφέρειας με την Ευρωζώνη, αλλά δεν αποτελεί επίσημα μέλος της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης. 

Κατά συνέπεια, δεν αντιμετωπίζει τα προβλήματα που προκαλούνται από τυχόν moral hazard προκαλούμενο απ’ την Ευρωζώνη. Όντως, η Βουλγαρία πρέπει να επιβάλει δημοσιονομική πειθαρχία επειδή η Κυβέρνηση δεν δύναται να απευθυνθεί στην ΕΚΤ ή στη Βουλγάρικη Εθνική Τράπεζα γι’ αυτό το θέμα και να δανειστεί πόρους. Όπως είναι φυσικό, η Βουλγαρία έχει μια σκληρή δημοσιονομική πολιτική και η σχέση χρέους-προς-ΑΕΠ είναι μία απ’ τις μικρότερες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, στο 29 τοις εκατό.
Το 1997 η Βουλγαρία έφτασε τα όρια του υπερπληθωρισμού, ο οποίος κορυφώθηκε τον Φεβρουάριο, όταν το μηνιαίο ποσοστό έφτασε το 147 τοις εκατό. Για να ισοπεδώσει τον υπερπληθωρισμό, η Βουλγαρία σύστησε ένα συμβούλιο υπεύθυνο για το νόμισμα την 1η Ιουλίου 1999.

Υπό τους κανονισμούς του Συμβουλίου για το Νόμισμα, το Βουλγάρικο Λεβ έγινε ελεύθερα μετατρέψιμο σε σταθερή ισοτιμία με το γερμανικό Μάρκο και υποστηριζόταν πλήρως απ’ τα  γερμανικά αποθέματα σε Μάρκο. Κατά συνέπεια, το Βουλγάρικο Λεβ έγινε κλώνος του γερμανικού Μάρκου, και σήμερα του Ευρώ.  

Το σύστημα του Συμβουλίου για το Λεβ της Βουλγαρίας επικυρώθηκε απ’ τις ΗΠΑ και τη Γερμανία. Ακόμα και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο ενεπλάκη στο ζήτημα. Το σύστημα του νομισματικού συμβουλίου εξουδετέρωσε τον πληθωρισμό αμέσως, καθιέρωσε οικονομική σταθερότητα και παραμένει ο θεσμός που απολαμβάνει την μεγαλύτερη εμπιστοσύνη στη Βουλγαρία.
Σε περίπτωση GREXIT, η καλύτερη επιλογή της Ελλάδας για την εγκαθίδρυση υγιούς νομίσματος και δημοσιονομικής πειθαρχίας είναι να μιμηθούν τους Βαλκάνιους γείτονες τους στον Βορρά και να συστήσουν ένα Νομισματικό Συμβούλιο, το οποίο θα εκδίδει Δραχμές-κλώνους του Ευρώ. Η Ελλάδα θα παραμείνει σε μια Ενιαία Νομισματική Περιοχή με το Ευρώ, χωρίς τα προβλήματα που προκαλούνται απ’ το moral hazard το σχετιζόμενο με την επίσημη ιδιότητα μέλους στην Ευρωζώνη.

Οι εξωτερικές πολιτικές αντιξοότητες οι οποίες θα συνόδευαν είτε μια επιλογή σαν του Μαυροβουνίου είτε μία σαν του Εκουαδόρ θα αποτραπούν. Τα κύρια πολιτικά ζητήματα θα ήταν εσωτερικά, διότι η Δραχμή που θα εκδοθεί από ένα συμβούλιο εθνικού νομίσματος απαιτεί δημοσιονομική πειθαρχία.
Ο Steve H. Hanke είναι Καθηγητής Εφηρμοσμένων Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Τζων Χόπκινς. Υπηρέτησε ως Κρατικός Σύμβουλος και Σύμβουλος του Προέδρου του Μαυροβουνίου (1999-2003), Σύμβουλος του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών του Εκουαδόρ (2001-02) και Σύμβουλος του Προέδρου της Βουλγαρίας (1997-2002).